Παρακολουθώντας την περασμένη Δευτέρα τη θυμηδία που προκάλεσε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για δημιουργία σχολής κατασκόπων, δύσκολα αποφεύγει κανείς τη σκέψη ότι η απόσταση που χωρίζει τους πολιτικούς εκπροσώπους των Ευρωπαίων στην Ε.Ε. από τις κοινωνίες είναι πλέον εντυπωσιακά μεγάλη.
Αν διαβάσει κάποιος την υπόλοιπη λίστα με τα νέα προγράμματα που επέλεξαν να τρέξουν μέσω της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας οι ηγέτες, η εντύπωση επιδεινώνεται και η νοσηρότητα μόνο μεγαλώνει εάν αναρωτηθεί κανείς τι είναι στην πραγματικότητα αυτές οι αποφάσεις.
Οι υπουργοί των Ευρωπαίων συναντήθηκαν, αποφάσισαν να φτιάξουν Ακαδημία Μυστικών Υπηρεσιών και έπειτα από μισή ώρα το ανακοίνωσαν και στα μίντια, και μαζί με αυτό ανακοίνωσαν άλλα 16 νέα προγράμματα για τα οποία κανείς δεν θέλει στην ουσία να πληρώσει; Εάν όλο αυτό είναι η ουσία της διακυβέρνησης της Ε.Ε. σήμερα, τότε δικαίως το μόνο ερώτημα που απομένει είναι από ποιο σημείο σουρεαλιστικής αφαίρεσης και μετά ένα καθεστώς διατρέχει υπαρξιακό κίνδυνο;
Αλλά μάλλοΝ δεν είναι μόνο αυτό. Το καταλαβαίνει κανείς ψάχνοντας τι ακόμα κουβέντιασαν εκείνη την ημέρα οι εκπρόσωποι της εκτελεστικής εξουσίας χωρίς να το ανακοινώσουν στα μίντια.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε σε σχέση με το προσχέδιο κανονισμού για το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Αμυνα (EDF) και είναι έτοιμο να ξεκινήσει σχετικές διαπραγματεύσεις με το Ευρωκοινοβούλιο.
Το ταμείο είναι η ναυαρχίδα της νέας αμυντικής πολιτικής της Ε.Ε. που παθιασμένα προωθούν ο Γιούνκερ και η Μογκερίνι, το οποίο θα χρηματοδοτήσει μεταξύ 2021 και 2027 με 13 δισ. ευρώ ερευνητικά και αναπτυξιακά στρατιωτικά προγράμματα.
Παρακολουθώντας την πολιτική διαδικασία για τη θεσμοθέτηση του ταμείου δεν προκύπτει θυμηδία αλλά μάλλον ανησυχία. Η Επιτροπή κυκλοφόρησε το προσχέδιο στις 13 Ιουνίου. Ηδη στις 18 Ιουλίου ο Πολωνός εισηγητής κ. Κρασνοντέμπσκι είχε ολοκληρώσει την αναφορά του προς την αρμόδια για την επεξεργασία του επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, χρόνο τον οποίο το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ενάντια στο Εμπόριο Οπλων ENNAT χαρακτηρίζει «πιθανότατα ρεκόρ στην ιστορία του Ευρωκοινοβουλίου».
Η διορία για την κατάθεση τροπολογιών περιορίστηκε σε μερικές εβδομάδες μετά την πάροδο της καλοκαιρινής παύσης και η συζήτηση του προσχεδίου διεκπεραιώθηκε συνοπτικά μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Το βασικό θέμα ήταν η πίεση των υποστηρικτών της πρότασης να διεκπεραιωθεί ταχύτατα εφόσον πρόκειται για τη φυσική συνέχεια ενός προγράμματος χρηματοδότησης ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων (EDIDP) που τρέχει για το 2019 και 2020, του οποίου ο κανονισμός έχει ήδη εγκριθεί.
Σύμφωνα με το ENAAT, όταν γινόταν η συζήτηση για τον κανονισμό του EDIDP το επιχείρημα αντίστροφα ήταν ότι πρόκειται για ένα μικρό πιλοτικό πρόγραμμα που μπορεί να εγκριθεί στα γρήγορα εφόσον η κουβέντα για το κανονικό ταμείο θα ακολουθήσει. Αρκετά καλά συντονισμένη η αρμόδια επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου ψήφισε την προηγούμενη Τετάρτη τις δικές της θέσεις ώστε η διαπραγμάτευση με το Συμβούλιο να αρχίσει και να τελειώσει χωρίς χρονοτριβή.
Εάν όλα πάνε καλά, τα 13 δισ. θα είναι έτοιμα και στο τραπέζι πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου και πολύ πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία για την εκπόνηση του επόμενου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Ο,τι και εάν ψηφίσουν δηλαδή οι Ευρωπαίοι και ανεξαρτήτως των χρηματοδοτικών αναγκών που θα προκύψουν από τον νέο προϋπολογισμό, τα λεφτά θα πάνε στη στρατιωτική βιομηχανία.
Ακόμα λιγότερο αστείο είναι το πώς θα μοιραστούν τα λεφτά και σε ποιους. Η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι θέλει να τρέξει το ταμείο εξ ολοκλήρου μέσω εκτελεστικών πράξεων, δηλαδή εξαιρώντας το Ευρωκοινοβούλιο από τη διαβούλευση κάθε ετήσιου χρηματοδοτικού πλάνου του ταμείου που αφορά ποια προγράμματα επιλέγονται και πόσο θα χρηματοδοτηθούν. Με έκτακτες εκτελεστικές πράξεις τρέχει και η εφαρμογή του διετούς EDIDP λόγω στενού χρονικού περιθωρίου.
Ετσι το Ευρωκοινοβούλιο μπορεί ουσιαστικά να βρεθεί εντελώς εκτός διαδικασίας όσον αφορά της χρηματοδοτικές αποφάσεις του νέου ταμείου, το οποίο είναι διάτρητο όσον αφορά το ποιος παίρνει λεφτά και τι μπορεί να τα κάνει.
Παρά το γεγονός ότι φτιάχτηκε για να πριμοδοτήσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ευρωπαϊκής στρατιωτικής βιομηχανίας, ουσιαστικά θεσμοθετείται η πρόσβαση σε αυτό από εταιρείες τρίτων χωρών.
Επίσης δεν προβλέπεται συγκεκριμένο ρυθμιστικό πλαίσιο για το είδος των εξοπλισμών που μπορούν να αναπτυχθούν, εκτός από όσα απαγορεύονται από το πεπερασμένο διεθνές δίκαιο, οπότε εξοπλισμοί όπως τα ρομπότ-δολοφόνοι μπορούν να γίνουν επιλέξιμοι απρόσκοπτα.
Επίσης μπορούν και να εξαχθούν ως προϊόντα εφόσον δεν υπάρχει επί της ουσίας αυστηρός περιορισμός για το εάν οι εξοπλισμοί που θα προκύψουν από τη διαδικασία που θα μοχλεύσει το ταμείο θα είναι εξαγώγιμοι και σε ποιες περιπτώσεις.
Μπορεί η προστασία του δημόσιου συμφέροντος να μην προτεραιοποιείται και η κοινή γνώμη να απολαμβάνει τις διασκεδαστικές διαρροές των Βρυξελλών, αλλά οι ομοτράπεζοι των ηγετών γνωρίζουν και αξιοποιούν όλες τις δυνατότητες που τους παρέχει η αδιαφανής διαδικασία.
Εξι από τις εννέα εταιρείες που είχαν θέση συμβούλου στην Ομάδα Προσωπικοτήτων της επιτρόπου Μπιενκόφσκα που δρομολόγησε τη δημιουργία του ταμείου ήδη από το 2015 φέρονται να έχουν κατοχυρώσει χρηματοδοτήσεις από τις πιλοτικές που προηγήθηκαν των EDIDP και EDF.
Apostolis Fotiadis 